نامه مدیر گروه آموزشی طب اورژانس دانشگاه تهران به وزیر بهداشت

استاد ارجمند، جناب آقای دکتر نمکی
وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
با سلام
نظر به مجموعه حوادثی که در چند سال اخیر گاه خواسته و گاه ناخواسته اتفاق افتاده است و در نهایت منجر به کاهش اقبال ورود دستیاران به رشته تخصصی طب اورژانس شده است، اینجانب دکتر شروین فرهمند، مدیر گروه آموزشی طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی تهران و یکی از نخستین فارغ تحصیلان این رشته تخصصی بر آن شدم تا مواردی را که در این خصوص مرتبط می دانم خدمت جنابعالی عرض کنم و امید دارم تا با عنایت و درایت جنابعالی این مهم مدیریت گردد.
پیش از هر چیز دو نکته لازم به ذکر خواهد بود:
۱- رشته طب اورژانس در کشور عزیزمان همانند سایر کشورهای مادر این رشته تخصصی نه از روی نیاز به یک شاخه جدید از علم طب بلکه با هدف ارائه خدمات حیات بخش، سریع، زمانبندی شده و مستمر، متناسب با شرایط بالینی بیماران راه اندازی شده است و این رشته تخصصی بالواقع یک رشته حاکمیتی است و نیازمند حمایت های مستقیم برای حفظ و ارتقا خود می باشد.
۲- از سال ۱۳۸۵ با پیشنهاد و درک صحیح شرایط کشور و منطقه ای، رشته طب اورژانس به عنوان بخشی از پدافند غیر عامل کشور معرفی گردید و درطول نزدیک به دو دهه از راه اندازی و فعالیت تخصصی این رشته در کشور، نقش آفرینی آن در بحران های مختلف از زلزله ویران گر بم آغاز شد و تا زلزله خانمان برنداز کرمانشاه ادامه داشته است و در کنار تمامی عزیزان در سایر بخش ها، مدیریت درمان و ارائه خدمات در حوادث تروریستی از جمله حمله وحشیانه به مجلس از جمله نقاط افتخار آمیز خدمت رسانی این رشته تخصصی در این زمان کوتاه است.
۳- در طرح تحول نظام سلامت که همچنان می تواند یکی از مهم ترین و بزرگترین اقدامات دولت نهم و دهم در عرصه داخلی در نظر گرفته شود، یکی از گلوگاه هایی که در نخستین قدم متاثر شد و با بیش از ۱۰۰% افزایش حجم کاری بدون تغییری عمده در امکانات، منابع، تجهیزات و نیروی انسانی به اجرا و حمایت از این طرح اقدام نمود، بخش های اورژانس سراسر کشور بود و این بخش با حداقل ۲۰ – ۳۰ میلیون ویزیت سالانه کشوری، بخش عمده ای از بار نظام سلامت را در کشور به دوش داشته و خواهد داشت.
با نظر به موارد پیش گفت، متاسفانه در سال های اخیر و به خصوص از ابتدای دهه ۹۰ مجموعه تصمیمات اخذ شده در سطح وزارتخانه محترم به نحوی بوده است که نه تنها اقبال برای ورود به این رشته تخصصی و کلیدی کاهش یافته بلکه موجبات سرخوردگی جامعه بیش از ۱۵۰۰ نفری متخصصان این رشته را نیز فراهم آورده است که در زیر به اختصار به برخی اشاره می گردد:
۱- علی رغم نظرات مستند هیات بورد در غالب بازدید های کارشناسی از مراکز دانشگاهی متقاضی راه اندازی این رشته تخصصی، تربیت دستیار در مراکز فاقد استاندارد های آموزشی لازم با نظر مدیریت ارزشیابی برنامه های آموزش تخصصی و فوق تخصصی آغاز و در کوتاه مدت و بدون لحاظ کردن بازار کار فارغ تخصیلان، ظرفیت ورود به این رشته به بیش از ۲۰۰ نفر در سال رسید که ضمن تاثیر مستقیم بر کیفیت دانش و مهارت آموخته شده فارغ تحصیلان، به سرعت بازار محدود کاری از متخصصین اشباع شد.
۲- با فشار سایر رشته های تخصصی، سیاست های محدود کننده ای بر توسعه این رشته تخصصی از بعد آموزش های تخصصی تکمیلی اعمال شد و موجب شده است که حتی در مقایسه با کشورهای منطقه ای حداقل یک دهه فاصله وجود داشته باشد. این محدودیت ها از جلوگیری از بازنگری و تکمیل کریکولوم آموزشی رشته منطبق بر کریکولوم های جهانی رشته آغاز و به جلوگیری از راه اندازی زیرشاخه های مهم این رشته متناسب با نیازهای اصلی نظام سلامت از جمله رشته های تکمیلی تخصصی اروژانس اطفال، مدیریت تروما، مدیریت اورژانس، مدیریت بلایا و حوادث غیر مترقبه، سونوگرافی بر بالین بیمار اورژانس، مدیریت بیماران فوریت های قلبی عروقی و … ادامه یافت. در حال حاضر متخصصین این رشته صرفا در آزمون فوق تخصصی “مسمومیت های بالینی” اجازه شرکت دارند و از امکان شرکت در آزمون فوق تخصص مراقبت های ویژه ممانعت شده است. با توجه به ضرورت، در جلسه ای حضوری خدمت مقام محترم پیشین وزارت موارد تبیین شد و مقرر شد هر دو مورد فوق با عنایت و نظارت ایشان حتی خارج از مسیر های معمول رسیدگی و اجرا شوند که با تغییرات اتفاق افتاده همچنان معتل مانده است.
۳- با راه اندازی و استقرار طرح تحول نظام سلامت، متخصصین طب اورژانس به عنوان سنگربانان خط نخست حمایت از این طرح در مواجهه هم با سیل بیماران نیازمند قرار گرفتند ولی متاسفانه از جمله نخستین گروه هایی بودند که با اعمال انواع سیاست ها هم از طرف شرکت های بیمه و هم معاونت درمان از جمله پرداخت پلکانی، حذف بسیاری از کدهای مربوط به ارزش نسبی خدمات، کسورات ناحق شرکت های بیمه آسیب شدیدی را متحمل شدند و در نهایت حتی عدم پرداخت یا پرداخت با تاخیر همین بازمانده حقوق متخصصین، خستگی شغلی مفرطی را بر این گروه تحمیل نمود. این در حالی است که بدنه قالب این متخصصین در بخش ها و مراکز دولتی شاغل هستند و برخلاف اکثریت رشته های تخصصی دیگر، وابستگی متخصصین این رشته به این مراکز دولتی یک مساله مهم و قابل تامل است که برخواسته از رسالت اولیه این رشته می باشد و در شرایط فعلی به جای نقطه قوت، به نقطه ضعفی برای این رشته تخصصی بدل گردیده است.