نظرات نویسندگان مهمان لزوما بازتاب دهنده نگاه صدای پزشکان نیست
ابتدا استفتائات مراجع
آیت الله خامنه ای ؛ پزشک اگر کارمند دولت در بیمارستان باشد که حقوق خود را از صندوق دولت دریافت میکند و یا عمل جراحی را بر اساس دریافت اجرت عمل از شرکت بیمه دریافت می‌نماید، حق مطالبه مبلغ اضافی از بیمار را ندارد.( jamejamonline.ir )
آیت الله مکارم شیرازی ؛ در صورتى که طبیب استخدام دولت باشد، در برابر انجام وظیفه خود نمى تواند پول اضافى بگیرد، ولى اگر در استخدام نبوده باشد، هر قدر با بیمار توافق کند مانعى ندارد البته اگر حکومت اسلامی نرخ خاصی را تعیین نموده عمل بر خلاف آن جایز نیست و در هر حال باید عدل و انصاف را رعایت کند.( makarem.ir )
آیت الله صافی گلپایگانی ؛ اگر پزشک کاری اضافه بر آنچه جزو مسئولیت اوست برای بیمار انجام دهد حق دارد در ازای انجام آن کار اضافه دستمزدی اضافه طلب کند و در غیر این صورت باید به تعهدش عمل کند و گرفتن مبلغ اضافه و بر خلاف قانون از بیمار، حرام است. (jamejamonline.ir )
اما قانون چه میگوید :
“شیوه نامه اجرایی بسته نظارتی اجرای کتاب ارزش نسبی خدمات سلامت” تصویب نامه شماره ۷۴۴۵۰/ت ۵۰۹۸۲ هـ مورخ ۱ / ۷ / ۹۳ : بر اساس این شیوه نامه هرگونه دریافتی بالاتر از سقف تعرفه خدمات سلامت مصوب هیئت وزیران به هر طریقی [ … ] تخلف محسوب می شود.
چرا با وجود این فتواها و قانون کاملا مشخص ، زیرمیزی گرفتن پزشکان در یک جامعه مسلمان شیعه ، تا این حد رواج دارد؟
اصطلاح “زیرمیزی” یا under the table payment در ممالک پیشرفته معمولا به مبلغی گفته می شود که فرد برای انجام یک عمل غیر قانونی آن را به انجام دهنده می دهد. مثلا دادن پول به یک پزشک برای انجام سقط غیر قانونی. اما در ایران ، در اکثر موارد زیرمیزی پزشکان برای انجام یک عمل قانونی است . مطالعه ای هم در سال ۲۰۱۷ توسط دکتر مسکرپور و همکاران در دانشگاه تربیت مدرس انجام شد که همین نکته را تایید میکرد.
از نظر حقوقدانان ، یکی از لوازم موفقیت یک قانون ، وجود عدالت در کنار آن است. دقیق ترین قوانین هم بدون پشتوانه عدالت محکوم به شکست هستند. این قانون یک نکته را مد نظر قرار نداده و آن ناعادلانه بودن تعرفه های پزشکی است . صد البته که این مسئله از نظر سیاستگذار پنهان نیست و خود قانونگذار هم علت شکست قانون خودش را می داند ، اما زورش به بیمه ها نمی رسد و نه تنها نمی تواند تعرفه ها را عادلانه کند حتی از دادن همان تعرفه ناعادلانه هم عاجز است. نتیجه اینکه قانون به راحتی شکسته می شود و توانایی برخورد سفت و سخت با پزشکان هم وجود ندارد ، چرا که برخورد با این مسئله سرِ این زخم چرکی را باز میکند و سیل مطالبات تعرفه ای پزشکان سرازیر می شود و حالا بیمه ها را بیار و باقالی بار کن.
بنابراین در یک توافق نانوشته :
۱. تعرفه ها ناعادلانه می ماند
۲. قانون شکسته می شود و زیرمیزی گرفته می شود
۳. قانونگذار سکوت میکند
۴. مردم هم که …
اما یک سوال دیگر باقی میماند :
آیا اگر تعرفه ها عادلانه شود و پرداخت ها هم به روز باشد ، زیرمیزی به طور کامل حذف خواهد شد؟
در مطلب هفته آینده سعی خواهد شد به این سوال پاسخ داده شود.
درود . آیا اگر شخص بیمار اصرار داشته باشد و پزشک با تعرفه دولتی راضی نباشد، ایا به صورت توافقی باز هم مشکلی دارد ؟