نظرات نویسندگان مهمان لزوما بازتاب دهنده نگاه صدای پزشکان نیست
انتخابات پرمناقشه نظام پزشکی بالاخره به پایان راه خود رسید. انتخاباتی که با موجی از امید و فعالیت پزشکان برای مشارکت آغاز شد و با سردی و یاس و رسوایی به پایان رسید. بر کسی پوشیده نیست که دهه هاست و دقیقتر میتوان گفت پس از انقلاب اسلامی به دلایل و انگیزه های مختلف نهاد نظام پزشکی به حاشیه رانده شده است. در این به حاشیه رفتن البته هم پزشکان مقصر بودند و هم سیاست گذاران. این بار اما به نظر می رسید روزگار دیگری در راه است. دلزدگی و ناامیدی پزشکان جوان از برخوردهای تلخ رسانه ها از یک سو و سیاستهای وزارت بهداشت از سوی دیگر آنها را به این سمت و سو سوق داد که تنها راه حل مشکلاتشان آن است که فعالانه وارد صحنه شوند و نظام پزشکی را احیا کرده و با مشارکت گسترده آنرا از حاشیه به متن آورند. از سوی دیگر مشارکت گسترده در انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی نامزد مطلوب اکثریت جوانان این امید را ایجاد کرده بود که در این عرصه نیز می توان با مشارکت مناسب، وضعیت را تغییر داد. ثبت نام گسترده در انتخابات بعنوان نامزد خود بخوبی گواه این جنبش تازه بود. ائتلافهای متعدد تشکیل شد و بویژه تعداد زیادی از جوانان برای انتخابات ثبت نام کردند. حامیان جوان آنها هم برای معرفی و شناساندن آنها به صحنه آمدند. انتخابات داغ و داغتر شد. صف آرایی ها کم کم روشن میشد. در این روند شتابان، دو تضاد اصلی را میشد شناسایی کرد:
نخست تضاد میان پزشکان جوان و تحول خواه در مقابل پزشک-سیاستمداران باسابقه: پزشکان جوان در سالهای اخیر تحت انواع فشارها قرار گرفته اند. همانها که از حق مطب در طرح محروم اند، همانها که به دورترین مناطق برای طرح میروند و کارانه هاشان قریب یک سال به تاخیر میافتد، همانها که هزینه سیاستهای وزارت بهداشت را پرداخته اند و هیچ بهره ای نبردند. این گروه بالاخره تصمیم گرفتند در این دوره در برابر پزشک-سیاستمداران همیشه در صحنه بشورند. منظور ما از پزشک-سیاستمداران محافظه کار نه هر پزشک پرسابقه بلکه گروهی از پزشکان پرسابقه است که سمتهای مختلف اجرایی را تجربه کرده اما همواره نشان داده اند که سرنوشت پزشکان جوان جایی در برنامه های آنها ندارد. پزشکان جوان و موقعیت سخت آنها اهمیتی برایشان نداشت، و در وهله اول حفظ موقعیت خودشان اولویت اصلی بوده و هست.
تضاد دیگر میان پزشکان و وزیر بهداشت بود. وزیر بهداشت در این ۴ سال هر چند گامهایی در جهت واقعی شدن تعرفه ها و احقاق حقوق پزشکان برداشته بود . اما در هر حال به هر علتی، و شاید بیش از همه به دلیل سیاستهای رسانه ای، محبوبیتی در میان پزشکان نداشت. نظرسنجی صدای پزشکان که در صحن علنی مجلس هم به آن استناد شد، نشان میداد که ٨٩ درصد پزشکان با ادامه وزارت او مخالفند و احتمالا چنین حجمی از مخالفت ذی نفعان برای وزرای قبلی بی سابق بوده است.
از نظر من این دو تضاد اصلی بودند که به انتخابات نظام پزشکی این دوره حساسیت و معنای تازه ای میبخشیدند. فضا و موج ثبت نام برای انتخابات اینترنتی از سوی جوانان به گونه ای بود که پزشک-سیاستمداران محافظه کار را از یک طرف و وزیر بهداشت را از طرف دیگر به نگرانی واداشت. پزشک-سیاستمدارانی که حتی چوب حراج به نام لیست امید زده بودند تا به هر قیمتی شده بر کرسی های نظام پزشکی تکیه زنند حال خود را با واقعیتی تازه مواجه میدیدند. آنها حس کرده بودند جوانانی که اعتباری برای آنها قائل نیستند و اعتمادی به آنها ندارند پیروز انتخابات خواهند بود یا لااقل سهمی از پیروزی را نصیب خود خواهند کرد. این پزشک-سیاستمداران که میدان پیش رو را بازی از پیش برده میدانستند تحمل چنین زورآزمایی واقعی را نداشتند. از آن سو وزیر بهداشت نیز بر خلاف آنکه در ظاهر خود را بی میل نشان میداد آماده دور دوم وزارت خود میشد. دکتر هاشمی خوب میدانست حضور جوانان یا افراد تحول خواه مانند دکتر حافظی برای او دردسری بزرگ خواهد بود. ترجیح میداد با همان پزشک-سیاستمداران قبلی کار کند همانها که نشان داده بودند انتقاد اساسی به وضعیت موجود ندارند و نهایتا حاضر به معامله و همکاری خواهند بود.
اینجا بود که ائتلافی پنهان و نانوشته میان دو طرف شکل گرفت. همه فهمیده بودند که انتخابات الکترونیک تعیین کننده سرنوشت است. پزشک-سیاست مداران نشان داده بودند که میلی به این شکل انتخابات ندارند و در همان ابتدا آشکارا در مصاحبه ها مخالفت خود را نشان داده بودند. وزارت بهداشت ظاهرا موافق بود. وزیر بهداشت با قطعیت تمام تا دو روز قبل از برگزاری انتخابات از الکترونیکی بودن آن سخن گفت. همه بویژه جوانان آماده شرکت در انتخابات الکترونیک شده بودند. بسیاری در محل کار خود در طرح و بسیاری در سفر مشتاقانه آماده شرکت بودند. اما هواداران سنتی پزشک-سیاستمداران که بسیاریشان از فضای اینترنتی به دور بودند رای حضوری را ترجیح میدادند و آماده رای حضوری شده بودند.
زمان ائتلاف تعیین کننده فرا رسیده بود. جوانان باید از این انتخابات حذف میشدند. این هم به نفع وزارت بهداشت بود و هم به نفع پزشک-سیاستمداران. ما در مقامی نیستیم که بگوییم یا ادعا کنیم که تعمدا سیستم الکترونیک از کار انداخته شد اما اگر چنین هم نبوده حداقل مجموع شواهد و قرائن نشان میدهد که اهمال وزارت بهداشت در این مورد قطعی است. اینکه بالاترین مقام وزارت، درست قبل از انتخابات با قطعیت از الکترونیکی بودن آن سخن بگوید، اینکه تا صبح روز انتخابات هیچ خبری از ایراد سیستم نباشد، اینکه با وجودی که بعدا اعلام شد از شب قبل ایراد سیستم قطعی بوده صبح اعلام شود تا ساعت ١۴ ایرادات رفع خواهد شد همه و همه برای یک ناظر بیرونی یک معنا خواهد داشت: مهندسی انتخابات!
هرچند هیچ مدرکی در مورد اراده قبلی این افراد برای قطع سیستم الکترونیک در دست مل نیست اما روند حرادث هر فرد بی طرفی را بدگمان میکند.
حذف انتخابات الکترونیک بسیاری از جوانان امکان شرکتر را از دست داده یا از آن دلسرد شدند در حالیکه سمت مقابل رای حضوری خود را تمام و کمال در اختیار داشت.
فرایندی که هم منافع وزارت بهداشت را با حذف جوانان تامین کرد و هم پزشک-سیاستمداران تشنه صندلی های نظام را سیراب کرد. آنها هم نقش خود را در این ائتلاف نانوشته به خوبی ایفا کردند. اعتراضی سوری و بعد سکوتی معنادار. انگار که هیچ اتفاقی نیافتاده است. دکتر معین که زمانی ادعای راه اندازی جبهه دموکراسی خواهی داشت در انتخاباتی غیردموکراتیک انتخاب شد و هرچند تحت فشار افکار عمومی اعتراضی کمرنگ کرد اما بعد نقش اهدایی خود را پذیرفت. دیگران که این اندازه ادعای دموکراسی خواهی هم نداشتند تکلیفشان روشن بود. در این جمع تنها دکتر حافظی ناسازگار مینمود که در هر حال او هم که حالا در اقلیتی مطلق بود، کار چندانی نمیتونست پیش ببرد.
انتخابات نظام پزشکی با حذف جوانان و به بهای نابودی اعتماد آنها به سرانجام رسید و جشن پیروزی سیاست پیشگان بر خاکستر اعتماد جوانان برگزار شد. مشارکت کاهش یافت و سرمایه اجتماعی برباد رفت تا جوانان در این صحنه پیروز نباشند. اما همه میدانیم شکاف مهمی که در این انتخابات خود را نشان داد بر جای خود باقی است و دیر یا زود سرنوشت نظام سلامت را شکل خواهد داد.
