دکتر هاشمی در ابتدای این هفته با سخنانی درباره تحریمها پس از مدتی سکوت، بار دیگر در راس اخبار قرار گرفت. او در مورد تحریمها گفت: “طوفانی نزدیک می‌شود و باید آمادگی داشته باشیم…اعتقاد ندارم که مدیران را در غفلت و خوش خیالی نگهداریم. عزم طرف مقابل ما جزم است. به چه زبانی باید بگوید که من می‌خواهم بیرحمانه‌ترین تحریم مالی را در طول تاریخ برای ایران اعمال کنم.” سخنانی که شاید هشدار نابجایی نباشد اما اینکه از زبان دکتر هاشمی جاری می شود آن هم در این شرایط، جای تعمق بیشتری دارد. در شرایطی که بحران ارزی و ترس از تحریمها کشور را در شرایط خطرناکی قرار داده اینکه یکی از مقامات کشور آن هم در سطح وزارت، از بحران پیش رو بگوید احتمالا چندان سیاستمدارانه تلفی نمیشود اما بررسی وضعیت شخص دکتر هاشمی و وزارتخانه متبوعش نشان میدهد که اتفاقا این موضع گیری کاملا حساب شده بوده است.
از سال ۹۳ و با شروع طرح تحول سلامت، دکترهاشمی بدل به چهره ای محبوب در جامعه ایران شد. در حالیکه برنامه هایی مانند پزشک خانواده و تدوین گایدلاینها تا پیش از دوره دکترهاشمی، اولویت نظام سلامت محسوب می شد، او پیش از اجرای این برنامه ها کاهش هزینه های درمان را در دستور کار خود قرار داد. با کاهش بی سابقه هزینه های درمان، بسیاری از مردم، وزارت بهداشت را موفق ترین وزارت خانه ایران میدانستند. کار تا جایی پیش رفت که حتی مقام رهبری آشکارا از دکتر هاشمی تقدیر کرد. تا اینجا همه چیز بر مراد وزیر پیش میرفت.
یکی دو سالی زمان لازم بود تا افزایش بی حساب هزینه ها اثرات خود را نشان دهد. نبود سیستم ارجاع مناسب و همه گیری بیمه جدید باعث هجوم متقاضیان به بیمارستانها و مراکز دولتی شد. هزینه ها به شدت افزایش یافت، آن هم در شرایطی که در اکثر موارد، گایدلاین مناسبی در کار نبود تا هزینه ها و رفتارها را سامان دهد. بیمه ها تحت فشار بی سابقه ای قرار گرفتند و پرداختها کم کم به تاخیر افتاد. پزشکان، پرستاران و کارمندان بیمارستان ها اندک اندک خود را زیر فشار های تازه ای میدیدند. شرکت های وارد کننده تجهیزات پزشکی، که با اجرای طرح، مجبور به کاهش درصد سود خود از فروش تجهیزات شده بودند حال هر سال خود را با تاخیر بیشتری برای پرداختها مواجه میدیدند. بیمارستانهای خصوصی و دولتی نیز با ناتوان شدن بیمه ها، بدهی های بی سابقه و روزافزونی را تجربه میکردند.
در این شرایط بود که از تابستان سال ۹۶ هشدارهای جدی در مورد ورشکستگی شرکتهای وارد کننده تجهیزات پزشکی مطرح شد. (۱ و ۲ و ۳) در حالیکه هنوز خبری از شروع تحریمهای جدید یا حتی خروج ترامپ از برجام نبود، بسیاری از مدیران این شرکتها و حتی نمایندگان مجلس از ورشکستگی آنها سخن گفتند. هشدارها در مورد بیمارستان های خصوصی نیز از مدتها قبل شروع شده بود اما در یک سال گذشته بطور جدی تر مطرح شد. (۴ و ۵) ارائه دهندگان خدمت مانند پزشکان طرحی در چند نوبت با تهدید به اعتصاب سعی درگرفتن مطالبات خود داشتند هر چند بدلیل ماهیت کار پزشکی نهایتا چاره ای جز پذیرفتن وضعیت و تحمل فشارها وجود نداشت. در واقع دکتر هاشمی با علم به آنکه پایان مسیر طرح تحول چیزی جز شکست نخواهد بود با تمرکز فشار بر شرکتهای وارد کننده و یا ارائه دهنده خدمات، بیمارستاهای خصوصی، پزشکان، پرستاران و کارمندان نظام سلامت تلاش میکرد تا سقوط را به تاخیر بیندازد. جالب آنکه چند سال پس از شروع طرح تحول به فکر شروع اجرای جدی گایدلانها و ادامه اجرای سیستم ارجاع افتادند هرچند احتمالا بیش از حد دیر شده بود.
کمتر از یک ماه قبل اعلام شد که بر اساس ابلاغیه وزارت بهداشت، استفاده چند باره از بعضی وسایل اتاق عمل مجاز است. این خبر سر و صدای بسیاری به پا کرد و بسیاری آن را به حساب تحریمهای پیش رو یا بحران ارزی گذاشتند. در حالیکه واقعیت امر، چیز دیگری بود. از چند ماه پیش، بسیاری از شرکتهای تجهیزات پزشکی بدلیل طلبهای سنگینشان از بیمه ها به مرز ورشکستگی رسیدند. از شرکتهای تعمیر تجهیزات تا واردکنندگان، یکی یکی دست از کار کشیدند. نتایج اجرای بی حساب و کتاب طرح تحول، بالاخره از هشدار گذشته و به مرز فاجعه نزدیک شده بود. کاهش وسایل مورد نیاز بیمارستانها برای همه پزشکان در ماههای اخیر مشهود بود اما بر خلاف تصور بسیاری، با تحریم یا بدون آن، عاقبت سیاست گذاری عجولانه وزارت بهداشت، دیر یا زود به فاجعه ای مانند این منجر میشد. البته باز هم دکتر هاشمی حاضر به پذیرش اشتباهات خود نبود. هرچند شاید برای این اقدام هم بیش از حد دیر شده بود.
داغ شدن بحث تحریمها و ترس از بحران قریب، فرصتی تازه برای دکتر هاشمی بود. او که همواره نشان داده در فرصت طلبی و موقعیت شناسی سیاست مداری کم نظیر است ترجیح داد تا سوار بر موج تحریمها شود و با فرار به جلو مانع از روشن شدن نتیجه سیاست گذاری هایش شود. او که با اجرای بی حساب طرح تحول، به بهای خرید محبوبیت برای خود، نظام سلامت ایران را در آستانه سقوطی تاریخی قرار داده، این بار هم میکوشد تا نتیجه ندانم کاری های خود را به حساب تحریمها بگذارد و از این آب گل آلود ماهی خود را بگیرد. او با خبر دادن از طوفان پیش رو تلاش میکند تا نابسامانی های احتمالی وزارت بهداشت در ماههای آینده را از همین امروز بحساب تحریمها بگذارد.
پاسخ بدهید
اولین نفری باشید که نظر می دهید