بیانیه داوطلبین در مورد تغییرات آزمون دستیاری ۱۳۹۵

وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
جناب آقای دکتر قاضی زاده هاشمی
با سلام و اهدای تحیات
برگزاری آزمون دستیاری سال ۱۳۹۵ بعد از حاشیه ها و شایعات فراوانی که موجب تشویش خاطر جمع کثیری از داوطلبان این آزمون شد، همچنان برای این دسته از فارغ التحصیلان و دانشجویان پزشکی عمومی، محل شک و شبهه ی فراوان است؛ دغدغه ای که حضرتعالی هم در جمع دانشجویان کوی علوم پزشکی تهران به آن اذعان فرموده بودید و اعلام کرده بودید که هر گونه تغییری ۳ سال پیش از اجرایی شدن، اعلام می گردد. لیکن متاسفانه بر خلاف گفته ی مسوولین ارشد وزارت محترم بهداشت، بر اساس دفترچه ی راهنمای آزمون دستیاری سال ۱۳۹۵، تغییرات گسترده ای در اجرای آزمون اعمال شده است و نکته ی مهم آنجاست که این تغییرات ۶ ماه قبل از آزمون اعلام شده است نه ۳ سال! تغییراتی که به گفته وزیر سابق بهداشت، « نبایستی جهت ذی نفعان مشکل ساز باشد و باید ابتدا بصورت آزمایشی در کنار آزمون اصلی اعمال و پس از تحلیل و بررسی نتایج در شورا، اجرای تحول ظرف ۳ تا ۴ سال آتی با انجام اطلاع رسانی قبلی به داوطلبان به منظور آمادگی لازم صورت گیرد» (جمع بندی نظرات مقام عالی وزارت در هفتادوسومین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی) امری که تا به امروز صورت نگرفته بود.
از سوی دیگر در شرایطی که انتقادات فراوانی به سطح کیفی و محتوای خدمات آموزش دوره عمومی وجود دارد، انتظار می رفت توجه ویژه وزارت محترم، به تامین زیرساخت های آموزش دوره عمومی در مراکز آموزشی و درمانی باشد که در عمل تاکنون چنین امری رخ نداده است. پرواضح است که اعمال هرگونه تغییرات در حوزه ارزشیابی آموزش زمانی معنا می یابد که کاستی های محتوایی و زیرساختی آموزش دوره عمومی مرتفع شده باشد. اصرار و تاکید مسوولین حوزه آموزش در دستیابی کوتاه مدت به اموری که به بررسی و توجه در درازمدت نیاز دارند، نشان از شتاب زدگی و ناپختگی این طرح دارد.
مستحضر هستید که این تغییرات آنچنان گسترده هستند که شیوه ی برنامه ریزی، مطالعه و چشم انداز آینده را برای داوطلبین آزمون و دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته ی پزشکی عمومی، تغییر می دهد و ابهامات را افزون کرده است. در ادامه به چند مورد از اهم مشکلات شیوه نامه ی جدید برگزاری آزمون اشاره می کنیم.
۱. آزمون صلاحیت بالینی: فلسفه و ضرورت ایجابی برگزاری این آزمون، محل سوال جدی داوطلبان و دانشجویان است. آیا امتحانات مکرر در طول تحصیل به اندازه ی کافی، میزان صلاحیت و دانش بالینی دانشجویان را پایش نمی کند که چنین آزمونی طراحی شده است؟ این آزمون های موازی چه ارزش افزوده ای دارد؟ آیا هزینه کردِ فراوان از بیت المال جهت برگزاری آزمونی که ضرورت آن مشخص نیست، رویکردی منطقی است؟ اگر قرار است چنین آزمونی برگزار شود، تکلیف سایر آزمون ها چه می شود؟
نکته ی بعدی در رابطه با این آزمون، محتوای مورد سنجش آزمون است که در عمل باتوجه به ناتوانی مراکز آموزشی در اجرای کاریکولوم های آموزشی در مقطع آموزش عمومی، نمی تواند معیار مناسبی برای سنجش باشد. حمایت از دانشگاه ها در بازنگری و اجرای کاریکولوم های آموزشی و همچنین تامین نیازهای آنان، از سنجش مهارتهایی که به دانشجوی دوره عمومی با زیرساختهای ناکافی آموزش داده شده است، ضروری تر به نظر می رسد. از سوی دیگر اعلام اجباری بودن قبولی در این آزمون جهت شرکت در آزمون دستیاری، تنها ۲ ماه قبل از برگزاری آزمون در دی ماه، به نظر منطقی نمی رسد. امری که موجب شده است تا تمرکز داوطلبین که تا به امروز با شایعات و تغییرات فراوان ، مکررا بر هم خورده است، باز هم در گیر و دار مشغله های جدید شود.
۲. ضرایب گروه های درسی در آزمون دستیاری: یکی از بحث انگیزترین تغییرات آزمون دستیاری سال ۹۵، اختصاص ضریب به گروه های درسی مختلف در آزمون دستیاری است. ظاهرا این تغییرات جهت هدفمند کردن مطالعه داوطلبین و مطالعه بیشتر درس های مرتبط با رشته ی مورد علاقه داوطلب انجام شده است، اما در عمل ناقض چنین هدفی بوده است. اگر در شیوه ی برگزاری قبلی آزمون داوطلب مجبور بود همه ی درس های نامرتبط با رشته ی مورد نظرش را بخواند، حداقل این درس ها از ارزش یکسانی برخوردار بودند. اما در شیوه ی جدید، اوضاع بدتر شده است. برای روشن شدن مطلب مثالی می زنیم: در گروه یک که شامل داخلی، قلب، طب کار، طب سالمندان، پزشکی قانونی، پوست و پاتولوژی و طب فیزیکی و توانبخشی است، ضریب گروه داخلی – قلب، ۴ است. برای کسی که علاقه مند به داخلی و قلب است، اوضاع بهتر شده است؛ اما برای کسی که طالب پوست و پاتولوژی است اوضاع نه تنها بهتر نشده است، که بدتر شده است: ضرایب دروس تخصصی پوست و پاتولوژی که رابطه ی تنگاتنگی ار لحاظ علمی و عملی دارند، ۲ است، دقیقا یکسان با درسهای جراحی، زنان، ارتوپدی، چشم و … نصف داخلی و قلب که ۴ است! به عبارت دیگر داوطلبی که که به پوست و پاتولوژی علاقه مند است، نه تنها نباید پوست و پاتولوژی را بیشتر بخواند، که باید داخلی را بیشتر بخواند. ارزش پوست و پاتولوژی نه تنها بیشتر نیست، که از داخلی و قلب کمتر است و مثل همه رشته های دیگر. به نظر می رسد این تقسیم بندی بیشتر از آنکه به هدف اولیه اش نزدیک شود، بعضا کیلومترها از آن فاصله گرفته است.
۳. تاثیر سوابق تحصیلی: در طول سال های اخیر بارها خبرهای متناقضی در خصوص اعمال نمرات معدل و آزمون پیش کارورزی در پذیرش دستیار مطرح شد که از آن جمله می توان به مصاحبه آقای دکتر محققی معاون آموزشی وقت وزارت بهداشت در سال ۹۱ اشاره نمود. که در آن پس از بررسی فراوان و نظر خواهی از ۲ هزار دانشجو، ۴۰۰ دستیار تخصصی، یک جمعیت داوطلب در آزمون های کشوری و ۴ هزار استاد و باتوجه به نمره دهی متفاوت در دانشگاه های مختلف و بیمارستان های متفاوت و بدلیل نبود روش عادلانه ای برای تاثیر نمره معدل، موضوع اعمال معدل پزشکی عمومی منتفی شده بود. از مشکلات این تاثیر می توان موارد زیر را ذکر کرد: عدم اطلاع رسانی قبلی مبنی بر تاثیر نمره معدل و آزمون پیش کارورزی جهت پذیرش دستیاری، استفاده از نمراتی که در سال های گذشته کسب شده (گاهی حتی بیش از یک دهه قبل) که به هیچ وجه اعتبار لازم جهت سنجش وضعیت علمی فعلی و امروز داوطلب را ندارد. بعنوان مثال نتایج مراحل اول و دوم آزمون استاندارد USMLE فقط ۷ سال اعتبار دارد، افزایش سهم آزمون های چهار گزینه ای در پذیرش دستیار و وجود تشابهات فراوان بین آزمون دستیاری و پیش کارورزی.
با توجه به عدم برگزاری امتحانات درون دانشگاهی و پیش کارورزی بصورت کشوری و در شرایطی که شیوه نمره دهی از یک بیمارستان تا بیمارستان دیگر در یک دانشگاه متفاوت است، مقایسه نمرات و تراز هایی که در زمان های مختلف کسب شده، امری بسیار دشوار خواهد بود و ممکن است موجبات بی عدالتی را فراهم آورد
عدم ارتباط برخی دروس موثر بر نمره معدل با رشته های تخصصی (از جمله ۲۵ واحد عمومی و حتی برخی از واحدهای تخصصی علوم پایه) و همچنین عدم امکان بهبود و ترمیم نمرات فوق که حتی اخیرا در کنکور سراسری این امکان فراهم شده است از مصداق های دیگر بی توجهی به اهداف تحول آزمون دستیاری است.

با توجه به موارد فوق الذکر، به نظر می رسد، ارتقا محتوای آزمون های فعلی در کنار توجه جدی معاونت آموزش وزارت در حمایت از دانشگاه ها به منظور اجرای دقیق کاریکولوم های آموزشی و تامین زیرساخت های آموزشی، از تغییرات شتاب زده و بدون دلیل و توجیه کارشناسی آزمون دستیاری ، حیاتی تر است. از جنابعالی درخواست می شود تا از پیشروی چنین تغییرات نه سنجیده در نظام آموزشی و ارزشیابی جلوگیری به عمل آورید. و تنها چهار ماه مانده به امتحان سرنوشت ساز دستیاری که به خودی خود بسیار استرس زاست، داوطلبان این آزمون را در حفظ تمرکز و کاهش اضطراب یاری بفرمایید. از توج جنابعالی کمال تشکر را داریم.

[signature]